Feiten over alcohol
Alcohol in combinatie met andere factoren
ADHD en alcohol
Het is verstandig extra alert te zijn op je alcoholgebruik wanneer je ADHD hebt. Het risico om verslaafd te raken aan alcohol is voor iemand met ADHD veel groter dan voor iemand zonder ADHD.
Een alcoholverslaving onder controle krijgen is moeilijk als je ook ADHD hebt. Het is nog lastiger als je geen medicatie of ondersteuning krijgt bij je ADHD. Soms is het behandelen van ADHD een groot deel van de oplossing voor een alcoholverslaving.
Medicatie ADHD en alcohol
Als je ADHD-medicatie zoals Ritalin, Concerta of dextro-amfetamine krijgt, houd je dan aan de norm voor verantwoord alcoholgebruik.
Het effect van de medicatie valt niet goed te beoordelen en de medicatie kan minder goed werken. De bijwerkingen van alcohol en van de medicatie kunnen versterkt worden. Alcohol kan depressie en concentratieproblemen verergeren.
Als je van jezelf weet dat je moeilijk maat kunt houden, kun je beter helemaal stoppen met alcohol drinken.
Alcohol en kanker
Alcohol is kankerverwekkend. Iemand kan kanker krijgen door alcohol te drinken. Hoe meer iemand drinkt, hoe groter het risico op kanker.
Verschillende soorten kanker
Wetenschappers hebben bewijs gevonden dat alcohol het risico vergroot op slokdarmkanker, keelkanker, mondkanker, leverkanker, strottenhoofdkanker, dikke darmkanker en borstkanker.
Mogelijk kan alcohol ook zorgen voor longkanker, maagkanker, alvleesklierkanker en huidkanker.
Roken én alcohol drinken
Roken én alcohol drinken vergroten het risico op kanker nog meer. Iemand die rookt én alcohol drinkt heeft een extra groot risico om kanker te krijgen.
Risico op kanker verlagen
Het is belangrijk om te weten dat je nooit helemaal kan voorkomen dat je kanker krijgt. Zelfs als je geen alcohol drinkt, niet rookt en je aan andere gezondheidsadviezen houdt, kun je kanker krijgen. Bijvoorbeeld door genetische aanleg.
Door weinig of geen alcohol te drinken kun je wél het risico op kanker verlagen.
Alcoholmisbruik of alcoholverslaving
De termen alcoholmisbruik, alcoholverslaving, alcoholafhankelijkheid en alcoholisme worden in de volksmond door elkaar gebruikt. De DSM wordt in de geestelijke gezondheidszorg en de verslavingszorg gebruikt om een diagnose te kunnen stellen.
De DSM 4 maakte nog een verschil tussen afhankelijkheid van alcohol en alcoholmisbruik.
Er is sprake van alcoholmisbruik als je negatieve gevolgen van alcohol merkt. Alcoholmisbruik blijkt uit minstens 1 van de volgende 4 criteria:
Herhaaldelijk alcohol drinken met als gevolg dat het niet meer lukt om te voldoen aan verplichtingen op het werk, school of thuis.
Herhaaldelijk alcohol drinken in situaties waarin dit fysiek gevaarlijk is (bijvoorbeeld autorijden).
Door het gebruik van alcohol in aanraking gekomen met justitie.
Alcohol blijven drinken, ondanks dat daardoor een probleem ontstaat (sociaal, beroepsmatig, psychisch of lichamelijk).
In de DSM 5, die binnen de verslavingszorg nu in gebruik is, zijn alcoholmisbruik en afhankelijkheid samengevoegd tot 1 diagnose: een stoornis in het gebruik van middelen.
Stoornis in gebruik van alcohol
Er is sprake van een stoornis is het gebruik van alcohol als minstens 2 van de volgende kenmerken binnen 1 jaar optreden.
Vaker en in meer drinken dan het plan was.
Mislukte pogingen om te minderen of te stoppen.
Drinken en herstel van het drinken kosten veel tijd.
Sterk verlangen om te drinken.
Door alcoholgebruik tekortschieten op het werk, school of thuis.
Blijven drinken ondanks dat het problemen meebrengt in het relationele vlak.
Door het alcoholgebruik opgeven van hobby’s, sociale activiteiten of werk.
Voortdurend gebruik, zelfs wanneer je daardoor in gevaar komt
Voortdurend gebruik ondanks weet hebben dat het gebruik lichamelijke of psychische problemen met zich meebrengt of verergert.
Grotere hoeveelheden nodig hebben om het effect nog te voelen oftewel: tolerantie.
Het optreden van ontwenningsverschijnselen, die minder hevig worden door meer alcohol te drinken.
Ernst
Lichte stoornis in alcoholgebruik: 2 tot 3 symptomen
Matige stoornis in alcoholgebruik: 4 tot 5 symptomen
Ernstige stoornis in alcoholgebruik: 6 of meer symptomen
Autorijden en alcohol
Alcohol drinken en autorijden gaan niet goed samen. Alcohol heeft een negatieve invloed op de rijvaardigheid.
Als je vaak alcohol drinkt, raak je aan alcohol gewend en voel je je minder snel dronken. Je hebt dan tolerantie opgebouwd. De meeste mensen snappen wel dat ze niet moeten autorijden als ze dronken zijn. Maar veel mensen beseffen niet dat je ook een gevaar op de weg bent, als je een aantal glazen alcohol gedronken hebt, terwijl je je nog niet aangeschoten of dronken voelt. Rijden onder invloed is geen overtreding, maar een misdrijf.
Welke invloed heeft (1 glas) alcohol op autorijden?
- Je zicht is minder goed
- Je hebt een tunnelvisie (ziet minder goed links en rechts)
- Je reactiesnelheid is trager
- Je concentratie is slechter
- Je overschat jezelf en neemt meer risico
- De coördinatie van je spieren is minder goed (langzamer remmen)
- Je ziet de kleur rood minder goed (stoplicht)
Vergoeding autoschade bij alcoholgebruik
Een WA-verzekering vergoedt de schade die je bij iemand anders maakt. Ook als je alcohol gedronken hebt, is de verzekeraar dit verplicht. De verzekeraar vergoedt de schade bij de tegenpartij, maar verhalen de meeste verzekeraars de kosten op jou.
Als je schade aan je eigen auto veroorzaakt doordat je te veel gedronken hebt, vergoedt je verzekeraar dit niet. Je moet alles zelf betalen, dat kan al snel om duizenden euro's gaan.
Zwangerschap en alcohol
Alcohol maakt minder vruchtbaar. Een vrouw die regelmatig alcohol drinkt, heeft minder kans om zwanger te raken. Alcoholgebruik door de vader kan invloed hebben op de zaadkwaliteit.
Zwangerschap en alcohol
Een zwangerschap en alcohol drinken gaan niet samen. Alcohol blijft in het bloed circuleren tot het is afgebroken door de lever. Bij een zwangere vrouw komt de alcohol via het bloed in de placenta en gaat vandaar naar de foetus. Dit kan de ontwikkeling van het ongeboren kind ernstig verstoren. Aangeraden wordt om al te stoppen met alcohol drinken zodra je probeert zwanger te raken.
Als je alcohol drinkt terwijl je zwanger bent, dan kan dat leiden tot een miskraam, een te laag geboortegewicht, vroeggeboorte, aangeboren afwijkingen, sterfte van het kind tijdens de zwangerschap, vertraagde geestelijke ontwikkeling en gedragsstoornissen. Ook tijdens de borstvoeding kan alcohol ongunstige effecten op het kind hebben.
Hoeveel alcohol is nog veilig?
Het is nog onzeker welke hoeveelheid alcohol tot problemen leidt. Wel is bekend dat in sommige gevallen ook bij een lage hoeveelheid alcohol schade is ontstaan. Daarom is er geen veilige ondergrens. De enige veilige grens is helemaal geen alcohol drinken. Heb je toch alcohol gedronken? Stoppen met drinken heeft altijd zin, zelfs als je al in het laatste trimester van je zwangerschap bent. Als je zelf niet kan stoppen met alcohol drinken, kan je daar hulp bij krijgen. Schroom niet die hulp in te schakelen.
Borstvoeding
Als je borstvoeding geeft wordt alcoholgebruik afgeraden. Sommige vrouwen krijgen de tip om bruin bier te drinken om de melkproductie te stimuleren. Luister daar niet naar: de zuigeling krijgt dan alcohol binnen via de moedermelk en dat kan schadelijk zijn.
Alcohol drinken voor het slapen gaan
Alcohol lijkt een goed middel om in te slapen. Maar je hebt steeds meer alcohol nodig: er treedt gewenning op voor het effect op slaap.
Bovendien is de kwaliteit van de slaap minder goed als je alcohol drinkt voor het slapen. De verwerkingsprocessen in je hersenen tijdens je slaap functioneren slechter. Je slaapt ook minder diep, bent vaker wakker en rust minder goed uit.
Mensen die zonder alcohol in slaap vallen zijn 's ochtends frisser en uitgeruster. Ook opstaan gaat makkelijker als je nuchter bent gaan slapen.
Er zijn mensen die, zodra ze stoppen met alcohol drinken, meteen beter gaan slapen. Maar niet iedereen zal direct effect merken. Meestal duurt het enkele weken voordat het lukt om een gezond slaappatroon te ontwikkelen.
Alcohol en depressie
Overmatig alcohol drinken kan ervoor zorgen dat je je lusteloos en somber voelt. Bovendien leidt overmatig alcohol drinken vaak tot problemen, zoals relatieproblemen, slecht slapen of problemen op je werk. Die problemen kunnen ook weer voor somberheid zorgen. Die somberheid kan een depressie worden als je doorgaat met overmatig alcohol drinken.
Zelfmedicatie voor depressie
Veel mensen met een depressie gebruiken alcohol als medicijn om de depressie te onderdrukken. Alcohol drinken lijkt in eerste instantie een positief effect op de depressie te hebben. Alcohol heeft een verdovend effect en kan ervoor zorgen dat je je minder somber en neerslachtig voelt, dat je minder piekert en makkelijker relativeert. Voor het verdovende effect van alcohol treedt tolerantie op: je hebt steeds meer alcohol nodig om je gevoelens te onderdrukken. Bovendien kan je door alcohol ook somber, futloos en neerslachtig worden. Op lange termijn kan je daardoor in een negatieve spiraal komen: je voelt je depressief, verdooft dat met alcohol drinken, wordt depressiever, gaat meer alcohol drinken, waardoor je nog depressiever wordt.
Stoppen met drinken
Bij de meeste mensen die overmatig alcohol drinken verdwijnt de depressie als ze stoppen met alcohol drinken. Zodra je gestopt bent met alcohol drinken is een depressie goed te behandelen met psychische begeleiding en eventueel medicatie. De behandeling van een depressie heeft weinig effect als je doorgaat met overmatig alcohol drinken.
Antidepressiva en alcohol drinken
Als je antidepressiva gebruikt en alcohol drinkt, zal de medicatie niet goed genoeg werken. Drink hooguit af en toe 1 of 2 glazen alcohol, maar drink het liefst helemaal geen alcohol.
Uit onderzoek blijkt dat de behandeling van een depressie met antidepressiva niet alleen tot een verbetering van de stemming leidt, maar ook zorgt voor minder alcohol drinken. Bij alcoholverslaafde mensen die ook een depressie hebben, blijkt het alcoholgebruik sterker te verminderen als ze behandeld worden met antidepressiva.
Bloeddruk en alcohol
Last van een hoge bloeddruk? De oorzaak van hoge bloeddruk is meestal een combinatie van factoren, zoals: veel stress, weinig bewegen en snel boos zijn. Maar hoeveel alcohol je drinkt is ook een belangrijke factor.
Alcohol is een giftige stof en verhoogt de bloeddruk. Dat geldt voor alle alcoholische dranken. Dus bijvoorbeeld voor sterke drank zoals jenever, voor bier, maar ook rode wijn jaagt de bloeddruk op. Recente onderzoeken tonen aan dat ook een klein beetje alcohol de bloeddruk al doet toenemen. Drink je dagelijks alcohol, dan is het verhogende effect nog sterker.
Alcohol vermindert de elasticiteit van de vaatwanden. Die verminderde werking wordt groter als je leeftijd toeneemt. Mensen van boven de 60 jaar hebben hier dus meer last van dan jongere mensen. Het effect is omkeerbaar: als je minder alcohol gaat drinken of stopt met drinken, zakt de bloeddruk vaak weer. Hoe meer je drinkt, hoe groter het risico op een hoge bloeddruk.
Alcohol advies
Heb je een hoge of verhoogde bloeddruk? Stop eens helemaal met drinken. Of minder je alcoholgebruik naar 1 glas per dag en twee alcoholvrije dagen in de week. Houd dat een tijd vol en kijk wat het effect op je bloeddruk is. Stoppen met drinken of matig alcohol drinken heeft bij mensen met een hoge bloeddruk meestal minstens zoveel effect als andere interventies zoals afvallen en zoutarm eten.
Ontwenningsverschijnselen
Als je langdurig veel alcohol gedronken hebt en vervolgens in één keer stopt, kun je ontwenningsverschijnselen krijgen. Een van deze ontwenningsverschijnselen is een hoge bloeddruk. Als je meer dan 10 glazen per dag drinkt en je wilt stoppen met drinken, doe dat dan met medische begeleiding, zodat je minder last hebt van ontwenningsverschijnselen.
Hulp
Wil je stoppen met drinken of minder alcohol drinken, maar lukt het niet? Of lukt het niet om je voornemen vol te houden? Wij bieden een lichte vorm van hulp. Je blijft anoniem en logt in wanneer het je uitkomt. Je volgt een online behandeling en krijgt begeleiding van een persoonlijke behandelaar.
Denk je dat je intensievere hulp nodig hebt of is je bloeddruk gevaarlijk hoog? Ga dan naar je huisarts en bespreek ook je alcoholgebruik. Je huisarts kan je dan verwijzen voor passende hulp.
Cholesterol en alcohol
Door matig alcohol drinken neemt het goede cholesterol (HDL) toe en neemt het slechte cholesterol (LDL) af. Je moet je wel aan de norm voor verantwoord alcoholgebruik houden, anders worden de negatieve effecten van het drinken van alcohol groter. Het positieve effect is vooral gevonden bij mannen boven de 40 en bij vrouwen na de overgang.
Cholesterol
Cholesterol is een vetachtige stof die onmisbaar is voor het goed functioneren van het lichaam. Cholesterol wordt gebruikt als bouwstof voor de cellen en voor het maken van hormonen en galzuren. In veel van ons voedsel is cholesterol aanwezig. Het grootste deel van ons cholesterol wordt door ons lichaam gemaakt in de lever.
Overmatig alcoholgebruik (langdurig meer dan 3 glazen alcohol per dag) kan ervoor zorgen dat de lever minder goed functioneert. Het evenwicht van het cholesterol- of vetgehalte van je bloed kan dan verstoord raken. Je kunt een te hoog cholesterol krijgen.
Te hoog cholesterol
Als je cholesterol te hoog is, is het verstandig niet meer dan 1 of 2 glazen alcohol te drinken. Drink je meer alcohol? Probeer je alcoholgebruik dan te beperken. Lukt dat niet zelfstandig, dan kan je je aanmelden voor online hulp.
Lever en alcohol
Alcohol wordt in de lever omgezet in aceetaldehyde en azijnzuur. Zowel aceetaldehyde als azijnzuur zijn in principe giftig voor de lever. De lever kan zichzelf tegen alcoholschade beschermen. Deze beschermende factoren kunnen uitgeput raken bij overmatig alcoholgebruik, waardoor leverschade kan ontstaan.
Vetlever
Langdurig overmatig alcoholgebruik veroorzaakt leververvetting. Leververvetting is omkeerbaar: na stoppen met alcoholgebruik herstelt de lever zich weer. Als een ernstige vetlever ontstaat, kan de lever gaan zwellen. Dit gaat vaak gepaard met:
- pijn
- slechte eetlust
- misselijkheid
- braken
- soms geelzucht
Een pijnlijke lever kan wijzen op een vetlever. Heb je hulp nodig bij stoppen met drinken? Ga naar online behandeling voor meer informatie over online hulp of vraag advies via e-consult alcohol.
Levercirrose
Jarenlang overmatig alcoholgebruik kan leiden tot levercirrose. Levercirrose is een aandoening waarbij de normale structuur van de lever meer en meer vernietigd wordt en littekenvorming ontstaat. De lever kan zijn werk daardoor niet meer doen. Levercirrose ontstaat geleidelijk. In een vroeg stadium is levercirrose nog omkeerbaar, in een vergevorderd stadium wordt levercirrose een onomkeerbare aandoening.
Alcoholhepatitis
Alcoholische hepatitis is de meest ernstige alcoholische leverziekte. De symptomen van alcoholhepatitis zijn: koorts, gebrek aan eetlust, geelzucht en braken. Er is sprake van een acute ontsteking van de lever met een risico op overlijden. Als je een alcoholische hepatitis overleeft, is er vaak sprake van blijvende schade in de vorm van littekenvorming: levercirrose.
Syptomen leverschade door overmatig alcoholgebruik
Als de lever onvoldoende werkt, heeft dat voor het hele lichaam grote gevolgen:
- vaak moe
- weinig eetlust
- stervormige bloedvaatjes in de huid en vetbobbeltjes
- rode vlekken op de handen en pigmentvlekken in het gezicht
- bij mannen kan vergroting van de borsten optreden
- je kunt geelzucht krijgen
- pijn in de bovenbuik en een opgezette buik
- bloedingen
Als je overmatig alcohol drinkt en leverklachten hebt, ga dan naar je huisarts.
Maagklachten en alcohol
Als je overmatig alcohol drinkt, is de kans groot dat je op termijn maagklachten krijgt.
Maagklachten die veel voorkomen bij mensen die overmatig drinken:
- brandend maagzuur
- misselijkheid
- pijn boven in de buik
- veel moeten boeren
- opgeblazen gevoel
Maagzuur
De binnenkant van de maag is met slijmvlies bekleed, om de maagwand tegen maagzuur te beschermen. Overmatig alcoholgebruik kan ervoor zorgen dat het slijmvlies van de maag beschadigd raakt en dat je meer maagzuur in je maag krijgt. Overmatig maagzuur kan tot maagklachten leiden.
Minder maagpijn door alcohol
Er zijn mensen die merken dat ze door het drinken van alcohol juist minder last hebben van hun maag. Dat komt omdat alcohol verdooft. Daardoor kan pijn afnemen. Maar die verdovende werking werkt alleen op korte termijn. Alcohol wordt dus aan de ene kant gebruikt als pijnstiller tegen maagpijn, maar ondertussen is overmatig alcoholgebruik juist de veroorzaker van de maagklachten. Zo kom je makkelijk in een negatieve spiraal terecht: meer alcohol drinken tegen de pijn, meer maagklachten, daardoor ga je meer alcohol drinken enzovoort. Een flinke periode helemaal stoppen met alcohol drinken is dan de enige remedie tegen maagklachten.
Maagklachten: ontwenningsverschijnsel
Als je gewend bent om veel alcohol te drinken en je stopt van het ene op het andere moment met alcohol drinken of gaat fors minder alcohol drinken, dan krijg je meestal last van ontwenningsverschijnselen. Irritatie van de maag hoort bij de normale ontwenningsverschijnselen. Het kan dus voorkomen dat je in eerste instantie juist meer last van je maag krijgt als je stopt met alcohol drinken.
Informatie, advies en hulp
Heb je forse maagklachten? Ga dan naar je huisarts. Heb je maagklachten en is je alcoholgebruik aan de hoge kant? Wil je je alcoholgebruik veranderen? Lees meer informatie over de online behandeling.
Nieren en alcohol
Je nieren zorgen onder andere voor de vochtbalans in je lichaam. Als je alcohol drinkt, zorgt dat ervoor dat je nieren worden aangezet tot meer vocht afscheiden: je plast meer en vaker en je droogt sneller uit.
Je nieren hebben nog een andere functie: ze zorgen voor de uitscheiding van afvalstoffen uit je lichaam. Als je overmatig alcohol drinkt en de belasting voor de lever te groot is, kunnen giftige stoffen niet goed worden afgebroken door de lever. Daardoor blijven gifstoffen langer in het lichaam. De nieren kunnen de afvalstoffen vervolgens niet snel genoeg uitscheiden. Dat kan op lange termijn tot beschadiging van de nieren leiden, waardoor de nieren minder goed werken.
Nierinsufficiëntie
Een verminderde werking van de nieren wordt ook wel nierinsufficiëntie genoemd. Dit kan leiden tot de volgende klachten:
- vermoeidheid
- rillen (van de kou)
- hoofdpijn
- jeuk en droge huid
- geen eetlust
- misselijkheid
- pijn onder in de rug rond de nieren
- slechte concentratie
- verwardheid
- vergeetachtigheid
- rusteloze benen of kramp in de benen
- kortademigheid
- zwelling van handen, voeten of gezicht (met name rond de ogen wanneer u pas bent opgestaan)
- problemen met urinelozing, zoals schuimige of bloederige urine, meer of minder urine dan normaal of een verandering in de frequentie van urinelozing.
Als je last hebt van symptomen van nierinsufficiëntie, ga dan naar de huisarts. Wees eerlijk over je alcoholgebruik.
Persoonlijk advies
Je kunt persoonlijk advies vragen via het E-consult of kijk voor meer informatie over de hulp bij online behandeling.